Elektromobilność i paliwa alternatywne w Polsce do 2030 roku z perspektywy rynkowej i regulacyjnej.

Szczegóły: Opublikowano: 26 kwiecień 2024

12 kwietnia 2024 r. na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego odbyła się konferencja i prezentacja raportu pn. Elektromobilność i paliwa alternatywne w Polsce do 2030 roku z perspektywy rynkowej i regulacyjnej. Wśród zaproszonych gości nie zabrakło przedstawicieli sektora energetycznego, przemysłu oraz środowiska akademickiego i badawczego, a także administracji centralnej.

Wydarzenie podzielone było na następujące obszary:

ROZPOCZĘCIE KONFERENCJI w którym udział wzięli: prof. dr hab. Grzegorz Karasiewicz, Dziekan Wydziału Zarządzania UW, prof. dr hab. Alojzy Z. Nowak, Rektor Uniwersytetu Warszawskiego, prof. dr hab. inż. Jakub Kupecki, Dyrektor Instytut Energetyki – Państwowego Instytutu Badawczego

„Poszukiwanie różnych form alternatywnych źródeł energii to już nie jest tylko modny temat; to jest temat, który będzie nas dotyczył właściwie do końca naszego życia” – powiedział prof. Grzegorz Karasiewicz, Dziekan Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, otwierając konferencję. Następnie głos zabrał Rektor Uniwersytetu Warszawskiego prof. Alojzy Z. Nowak, który podkreślił wagę i systematyczność spotkań organizowanych przez IEN-PIB oraz WZ UW w stymulowaniu pogłębionej dyskusji nt. transformacji klimatycznej w obszarze wodoru, energetyki jądrowej czy elektromobilności. Dyrektor Instytut Energetyki – Państwowego Instytutu Badawczego prof. Jakub Kupecki, odczytał list Minister Klimatu i Środowiska, Pani Pauliny Hennig-Kloska, skierowany do uczestników wydarzenia, podkreślający znaczenie kwestii środowiskowych i społecznych w kreowaniu wzrostu ekonomicznego.

PREZENTACJA RAPORTU „Elektromobilność i paliwa alternatywne w Polsce do 2030 roku z perspektywy rynkowej i regulacyjnej”, którego dokonał dr hab. Grzegorz Tchorek, prof. IEN-PIB, Wydział Zarządzania UW

Punktem wyjścia do dyskusji nad przyszłością osiągania nisko i zeroemisyjności w transporcie był raport pn. „Elektromobilność i paliwa alternatywne w Polsce do 2030 roku z perspektywy rynkowej i regulacyjnej” zaprezentowany przez dr. hab. Grzegorza Tchorka, prof. IEN-PIB. Główne przesłanie raportu wskazuje, że cel 29% udziału OZE w zużyciu energii na potrzeby transportu w 2030 r. będzie realizowany za pomocą różnych sposobów, rozwiązań i paliw uwzględniając biopaliwa, biogaz i biometan (bio-LNG, bio-CNG), wodór odnawialny oraz energię odnawialną na potrzeby pojazdów elektrycznych. Oznacza to, że w perspektywie 10-15 lat czeka nas duża różnorodność technologii paliw i właśnie dzięki tej różnorodności łatwiej będzie realizować cel niż tylko opierając się na jednym rozwiązaniu. W przypadku pojazdów elektrycznych istotne jest nie tylko to, aby je upowszechnić, ale by je zasilać z energii odnawialnej, a to już jest trudniejsze.

PREZENTACJA PARTNERA ZPUE S.A.

Kolejną część konferencji stanowiła prezentacja partnerów. Najpierw Błażej Fidrocki z działu Rozwoju Nowych Technologii ZPUE S.A. opowiedział o historii firmy i zakresie jej działania. Nawiązując do opisanych w raporcie HUB-ów ładowania pojazdów elektrycznych, przedstawione zostało kompleksowe rozwiązanie oferowane przez firmę: stacja ładowania zintegrowana ze stacją transformatorową i magazynem energii wraz z inteligentnym systemem zarzadzania energią. Następnie, pokazano film dotyczący autobusu PILEA produkowanego przez spółkę ARP E-Vehicles Sp. z o.o.

Sesja 1 – TRANSPORT ZERO I NISKOEMISYJNY W KOLEJNYCH LATACH – DYLEMATY I WYZWANIA DLA KRAJOWEGO EKOSYSTEMU w którym udział wzięli: Jacek Pawlak, Prezes Toyota Central Europe, Michał Stępień, Wiceprezes ZPUE S.A., Janusz Kobus, Prezes Polskiej Izby Motoryzacji (PIM), dr inż. Magdalena Żółty, Z-ca Dyrektora, Instytut Nafty i Gazu (INiG-PIB), dr Konrad Szeląg, Dyrektor Biura Analiz i Strategii, ARP, Maciej Nietopiel, Prezes Zarządu PAK-PCE Polski Autobus Wodorowy Sp. z o.o. Moderatorem panelu był prof. dr hab. inż. Jakub Kupecki

„Zmiana transportu na niskoemisyjny to nie tylko zadanie dla producentów samochodów” – zwrócił uwagę dr Jacek Pawlak, Prezes Toyota Central Europe - „w procesie elektryfikacji transportu oprócz gotowości infrastruktury ważnym elementem jest, aby energia do ładowania samochodów elektrycznych chociaż częściowo pochodziła z OZE”.

Wobec niesterowalności produkcji energii z OZE pojawił się też wątek magazynowania energii, bez którego transformacja energetyczna, również w obszarze transportu, nie jest możliwa. Michał Stępień, Wiceprezes ZPUE S.A. zauważył: „Widzimy potencjał magazynów energii. Dzięki nim możemy rozwiązać problem nierównomierności produkcji energii przez OZE. Jeżeli chodzi o kwestie związane z magazynowaniem energii, to nie jest to tylko kwestia związana z szeroko pojętą elektromobilnością, ale także aspekt związany z bilansowaniem oraz stabilnością systemu elektroenergetycznego. (...) Jeżeli chodzi o kwestie związane z bilansowaniem energii to my potrzebujemy już teraz pilnych działań z uwagi na to, że - a wie to każdy posiadacz fotowoltaiki - w czasie godzin szczytowych fotowoltaika się po prostu wyłącza. Dlaczego? Dlatego, że sieć nie jest w stanie przyjąć tej energii. I tutaj akurat idealnym rozwiązaniem są magazyny energii. Tu już nie mówimy o magazynach energii rzędu 1 MWh, 2 MWh czy 3 MWh. Mówimy o magazynach o pojemności 100, 200, 300 kWh, które już pozwalają ściąć ten pik trwający raptem 10-15 minut w ciągu dnia.”

Z kolei dr inż. Magdalena Żółty, Z-ca Dyrektora Instytutu Nafty i Gazu (INiG-PIB) wskazała, że „dywersyfikacja paliw zapewnienia bezpieczeństwo transportu. Przykładem może być stosowanie biometanu w transporcie ciężkim. Sam wodór ma zastosowanie nie tylko w ogniwach paliwowych. Może być stosowany również w postaci innego nośnika, głównie amoniaku i metanolu, np. w transporcie morskim. Obecnie zintensyfikowane są również badania w zakresie spalania wodoru bezpośrednio w silnikach spalinowych (odpowiednio zmodyfikowanych). Ponadto, w Polsce biokomponenty wprowadzane są do paliw od lat. Obecnie w oleju napędowym jest 7% estrów metylowych kwasów tłuszczowych, w benzynie silnikowej 10% etanolu. Paliwa syntetyczne też są rozwiązaniem pod warunkiem, że będą produkowane w oparciu o odpowiednie komponenty, czyli wodór odnawialny RNFBO (H₂) i CO₂ wychwytywany z powietrza lub z procesów produkcyjnych, a energia dostarczana do tego procesu będzie pochodziła z OZE.

Przedstawiciel ARP również podkreślał konieczność wieloaspektowego podejścia do osiągania nisko i zeroemisyjności w transporcie. „Inwestycje ARP to ściągnięcie światowych liderów technologii do polskich Stref Ekonomicznych” powiedział dr Konrad Szeląg, Dyrektor Biura Analiz i Strategii, ARP. „Dzięki fabryce LG Energy Solutions w Kobierzycach i SK Nexilis w Stalowej Woli jesteśmy trzecim na świecie eksporterem baterii. Ponadto ARP S.A zaangażowana jest w tworzenie i rozwój dolin wodorowych w Polsce. W Grupie ARP kompetencje w zakresie gospodarki wodorowej posiadają też inne spółki, m.in. Polski Tabor Szynowy, Fabryka Pojazdów Szynowych, Grupa Przemysłowa Baltic.”

Maciej Nietopiel, Prezes Zarządu PAK-PCE Polski Autobus Wodorowy Sp. z o.o. zwrócił uwagę, że „dominującym modelem, jeśli chodzi o rozwój floty zeromiesyjnej w transporcie publicznym jest zakup autobusów, ponieważ taka forma jest dofinansowywana przez różne instytucje. My staramy się promować też taki model, bardzo wygodny dla użytkownika, który polega na tym, że podstawiamy autobus, do którego wchodzi kierowca i jeździ nim cały dzień (…) po czym my odbieramy ten autobus. Tankujemy go, myjemy, serwisujemy (…) i podstawiamy przewoźnikowi następnego dnia zatankowany do pełna. Pierwszą taką umowę podpisaliśmy z Gdańskiem, gdzie rozliczamy się z tzw. „wozokilometra”.

Prezes Toyota Central Europe podkreślał „Wodór daje ogromne możliwości magazynowania energii i jest to szansa także dla energetyki. Przyszłość będzie taka, że nie będzie jednej technologii. Będzie wiele technologii i one będą się wzajemnie uzupełniać. W różnych środkach transportu, w zależności od efektywności, będziemy stosować takie rozwiązania, które są najtańsze”.

Janusz Kobus, Prezes Polskiej Izby Motoryzacji (PIM) podkreślał konieczność ochrony europejskiego rynku nie przygotowanego do ekspansji firm chińskich i stwierdził „Cła na samochody produkowane w Chinach wzmocnią konkurencyjność europejskiej gospodarki. Takie rozwiązanie zostało już wprowadzone w USA poprzez Ustawę o Redukcji Inflacji (IRA).”

Sesja 2 – W KIERUNKU DYWERSYFIKACJI PALIW I NAPĘDÓW W RÓŻNYCH RODZAJACH TRANSPORTU z udziałem: Szymon Byliński, Dyrektor Departamentu Elektromobilności i Gospodarki Wodorowej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Piotr Śladowski, Prezes ARP E-Vehicles, Łukasz Kosobucki, Prezes Komunikacja Miejska Rybnik, Andrzej Gemra, Renault Polska, Michał Wekiera, Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego. Moderatorem był dr hab. Grzegorz Tchorek, prof. IEN-PIB

W trakcie drugiego panelu konferencji, prowadzonego przez dr hab. Grzegorza Tchorka, prof. IEN-PIB, pn. „W kierunku dywersyfikacji paliw i napędów w różnych rodzajach transportu” uczestnicy omawiali zarówno perspektywę regulacyjną, jak i rynkową, starając się znaleźć optymalne rozwiązania dla przyszłości mobilności.

Sesję rozpoczął Dyrektor Departamentu Elektromobilności i Gospodarki Wodorowej w MKiŚ - Szymon Byliński, zwracając uwagę na złożoność projektowanych regulacji unijnych. Przypomniał, że UE widzi przyszłość transportu głównie w pojazdach bateryjnych, natomiast inne sektory takie jak lotnictwo i transport morski mogą opierać się na paliwach syntetycznych, wodorze czy e-metanolu. W kontekście tego poruszył kwestię neutralności technologicznej, podkreślając, że należy uwzględnić różnorodne rozwiązania, a nie koncentrować się jedynie na pojazdach elektrycznych.

Piotr Śladowski, Prezes ARP E-Vehicles zauważył, że elektromobilność, mimo swojego potencjału, wymaga podejścia opartego na zdrowym rozsądku. Podkreślił konieczność świadomego podejścia do problemu emisji, zaznaczając, że przenoszenie emisji poza Europę nie rozwiązuje rzeczywistego problemu, a jedynie przenosi go w inne obszary.

Michał Wekiera z Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego zwrócił uwagę na dominującą rolę transportu drogowego w Europie, stanowiącego kluczowy element gospodarki. Przypomniał, że jednolite narzędzia regulacyjne mogą mieć różne efekty w różnych krajach, uwzględniając zróżnicowany poziom rozwoju infrastruktury i parku samochodowego.

Łukasz Kosobucki, Prezes Komunikacja Miejska Rybnik podkreślił zalety pojazdów elektrycznych w kontekście ruchu miejskiego, zwracając uwagę na ich dynamikę i efektywność w tym środowisku. Przywołał również kwestię dostępności infrastruktury ładowania oraz jej kosztów, a także aspekt dostosowania chociażby zajezdni.

Andrzej Gemra z Renault Polska skupił się na wyzwaniach stojących przed europejską branżą motoryzacyjną w obliczu rosnącej konkurencji ze strony producentów z Chin. Podkreślił konieczność wprowadzenia odpowiednich regulacji wspierających innowacyjność oraz ochronę interesów europejskich producentów.

Po intensywnej dyskusji uczestnicy konferencji przedstawili szereg kluczowych rekomendacji, obejmujących m.in. rolę państwa we wspieraniu transformacji, konieczność tworzenia efektywnych instrumentów finansowych oraz adaptację rozwiązań do lokalnych warunków.

Sesja 3 – FINANSOWANIE TRANSPORTU NISKO I ZEROEMISYJNEGO z udziałem: Monika Żółkowska, Z-ca Dyrektora Departamentu Transformacji Energetyki, NFOŚiGW, Marek Popiołek, Z-ca Dyrektora Departamentu Elektromobilnosci i Gospodarki Wodorowej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, dr hab. inż. Andrzej Szałek, Toyota Central Europe, Marek Palka, NCBR, Mateusz Wach, Prezes Ennovation Technology, Łukasz Beresiński, BGK, dr Artur Rudnicki, EBI, dr Waldemar Kozioł, Wydział Zarządzania, UW. Moderatorem części była Dominika Niewierska, Dyrektor Działu Koordynacji i Rozliczeń Projektów Wodorowych, ORLEN S.A.

Trzeci panel pn. Finansowanie transportu nisko i zeroemisyjnego, dotyczył zagadnień związanych z finansowaniem badań i inwestycji w elektromobilność i paliwa alternatywne wraz z infrastrukturą w perspektywie zmian regulacyjnych w Unii Europejskiej dotyczącej transportu.

Rozpoczynając panel prowadząca - Dyrektor Dominika Niewierska z Orlen S.A. wskazała, że „w Unii Europejskiej mamy metodę kija i marchewki. Z jednej strony cele, wiążące, (które) trzeba dowieźć – jeśli nie to będą kary, no i trochę marchewki w postaci dofinansowań, bo jak wiemy, nowe technologie szczególnie w fazie rozwoju, na początku, charakteryzują się luką finansową, czyli mówiąc wprost są nieopłacalne i wymagają odpowiedniego wsparcia finansowego z poziomu Unii, ale też krajowego (…) czy też banków”.

To właśnie, jakże prawdziwe stwierdzenie stało się osnową dyskusji w ramach panelu. O wdrożeniu Dyrektywy RED3, ale także RED2, a także ich potencjalnych konsekwencjach finansowych dla przedsiębiorców mówił Z-ca Dyrektora Marek Popiołek z MKiŚ. Wskazał m.in., że „elektromobilność, w ogóle transport niskoemisyjny, zeroemisyjny jest naprawdę (…) sektorem, który jest dopieszczony w kontekście wielkości wsparcia”.

O programach wsparcia finansowego dla zielonego transportu miejskiego mówiła Dyrektor Monika Żółkowska z NFOŚiGW. O wsparciu finansowym dla podmiotów gospodarczych mówili także przedstawiciele sektora banków publicznych dr Artur Rudnicki z EBI i Łukasz Beresiński z BGK. Wskazali oni na istniejące możliwości finansowania projektów związanych z transportem nisko i zeroemisyjnym.

O projektach wdrożeniowych w zakresie pojazdów i ich finansowaniu mówił Marek Palka z NCBR. Dodał, że „jeśli chodzi o projekty dotacyjne (…) rusza za chwilę w czerwcu nabór do tzw. ścieżki smart. To są projekty, gdzie można zgłosić wszystko co jest związane z projektami związanymi z zielonymi technologiami, elektromobilnością czy wodorem”.

Bardzo ciekawe było studium przypadku spółki Ennovation Technology, które wdraża m.in. dostawcze, ciężarowe pojazdy elektryczne w oparciu o finansowanie otrzymane m.in. z NCBR, które przedstawił Mateusz Wach, prezes Spółki.

O ryzyku innowatora i jego konsekwencjach, zachętach finansowych dla nabywców pojazdów zeroemisyjnych i innych uwarunkowaniach decyzji konsumentów mówił dr hab. Andrzej Szałek z Toyota Central Europe. Podkreślał również konieczność równomiernego wsparcia technologii pojazdów elektrycznych – czyli bateryjnych i wodorowych.

Ze strony uczelni – dr Waldemar Kozioł z Wydziału Zarządzania UW, deklarował gotowość do prowadzenia badań i kumulowania wiedzy naukowej, regulacyjnej czy rynkowej w obszarze szeroko pojętego otoczenia elektromobilności, a także wsparcia tak aktorów z otoczenia biznesowego, jak i podmiotów biznesowych analizami rynkowymi czy wsparciem w przygotowaniu studiów wykonalności.

Paneliści zgodzili się, że w Polsce istnieje potencjał rozwoju technologii i produktów zeroemisyjnych, paliw alternatywnych ze szczególnym uwzględnieniem wodoru, są źródła finansowania istniejące i potencjalne – unijne, publiczne krajowe, ale też komercyjne, wiedza o istniejących rozwiązaniach technologicznych oraz sposobach finansowania i refleksja w obszarze doświadczeń krajowych i międzynarodowych.

„Potrzebne są te środki, sektor publiczny jest gotowy je przekazać w ramach programów dotacyjnych, sektor bankowy jest gotowy wesprzeć rozwój nisko- zeroemisyjnych technologii w sektorze transportu, przedsiębiorcy są gotowi, badania i rozwój stoją frontem do przedsiębiorców, uczelnie są gotowe wspierać, jeżeli chodzi o upowszechnianie wiedzy i wsparcie wszystkich w analizach, w jakim kierunkach powinniśmy iść” podsumowała dyskusję w ramach panelu Dyrektor Niewierska.

PODSUMOWANIE KONFERENCJI

Konferencja o elektromobilności w Polsce wyraźnie pokazała, że droga do zrównoważonej mobilności nie jest łatwa, ale wymaga współpracy różnych sektorów oraz świadomego podejścia zarówno ze strony regulatorów, jak i producentów oraz konsumentów. Wdrażając rekomendacje przedstawione na konferencji, Polska może stać się liderem w transformacji transportu na drogę zeroemisyjności.

Raport do pobrania: Konferencje - Instytut Energetyki - Państwowy Instytut Badawczy (ien.com.pl)

Obejrzyj: Instytut Energetyki - YouTube

Partner Strategiczny: ZPUE S.A.