Zakończone projekty międzynarodowe

Partnerzy

Opis

1. Konkurs

W lipcu 2010 roku Komisja Europejska ogłosiła konkurs mający na celu rozwój potencjału badawczego europejskich regionów konwergencji (regionów o poziomie Produktu Krajowego Brutto poniżej 75% średniego poziomu PKB Unii Europejskiej) i regionów oddalonych UE (jak na przykład Wyspy Kanaryjskie, Azory, Madera). Konkurs był częścią działań 7. Programu Ramowego Badań i Rozwoju Technologicznego UE. O wsparcie finansowe mogły ubiegać się najbardziej zaawansowane centra badawcze, instytuty i szkoły wyższe w różnych dziedzinach nauki. W konkursie złożone zostały łącznie 294 wnioski projektowe. W wyniku ewaluacji finansowanie otrzymały 22 projekty, z czego 5 z Polski.

Jednym z pięciu finansowanych polskich projektów jest, koordynowany jest przez Instytut Energetyki w Warszawie, projekt Sustainable Energy Research and Development Centre SENERES, który w procedurze ewaluacyjnej otrzymał najwyższą możliwą ocenę. Obok niego sukces odniosły projekty ATLAB Instytutu Nauk Geologicznych PAN, NOBLESSE Instytutu Chemii Fizycznej PAN, OMICRON Wydziału Lekarskiego UJCM z Krakowa i WULS-Plant Health Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Projekt SENERES jest jedynym polskim projektem obejmującym obszar technologii energetycznych.

2. Cele projektu

Celem projektu jest wzmocnienie i rozwój potencjału badawczo-wdrożeniowego najbardziej zaawansowanych, doświadczonych i perspektywicznych części Instytutu Energetyki oraz stworzenie na tej bazie Centrum Badań i Rozwoju Zrównoważonych Technologii Energetycznych SENERES.

3. Budżet projektu i zaangażowane jednostki

Budżet projektu SENERES wynosi 2 531 842 euro, a wkład Komisji Europejskiej 2 259 076 euro. Realizacja projektu rozpoczęła się 1 września 2011, zakończenie przewidywane jest na 31 sierpnia 2014. W realizację projektu zaangażowane są najbardziej zaawansowane w rozwój nowych technologii energetycznych działy Instytutu: Pion Cieplny (Zakład Procesów Cieplnych i Pracownia Ogniw Paliowych), Oddział Ceramiki w Boguchwale koło Rzeszowa oraz Centrum Integracji Badań Energetycznych CENERG, które wspólnie tworzą Centrum SENERES. Projekt jest koordynowany przez wyspecjalizowane w przygotowaniu projektów i ich zarządzaniu Centrum CENERG.

4. Obszar tematyczny projektu

Tematyka projektu SENERES obejmuje trzy powiązane ze sobą obszary technologii energetycznych: energetyczne wykorzystanie biomasy, czyste technologie węglowe i ogniwa paliwowe. Technologie energetycznego wykorzystania biomasy to procesy konwersji biomasy do celów produkcji energii elektrycznej i ciepła (również w kogeneracji) - spalanie i współspalanie z węglem oraz technologie zgazowania. Czyste technologie węglowe to wysokoefektywne technologie konwersji węgla z bliską zera emisją zanieczyszczeń (w szczególności CO₂), wśród nich spalanie tlenowe i zgazowanie. Ogniwa paliwowe to przyszłościowa, z natury czysta technologia bezpośredniej elektrochemicznej konwersji paliw (wodoru, gazu ziemnego, metanu, a nawet węgla) w energię elektryczną. Tematyka ta jest od kilku lat rozwijana w Instytucie Energetyki w dużej mierze dzięki udziałowi zespołów Instytutu w projektach badawczych UE.

5. Współpraca międzynarodowa

Projekt SENERES nie jest sensu stricto projektem badawczym, lecz wspierającym badania. Jednym z najważniejszych działań przewidzianych w projekcie jest wymiana naukowa między Instytutem Energetyki, a siedmioma wiodącymi centrami badawczymi w Europie: Centrum Badań Energetycznych ECN (Petten, Holandia), Techniczny Uniwersytet w Delft (Holandia), Uniwersytet Cambridge (Wielka Brytania), Centrum Badawcze CIRCE (Saragossa, Hiszpania), Królewski Instytut Technologiczny KTH (Sztokholm, Szwecja), Uniwersytet w Stuttgarcie (Niemcy) oraz Instytut Nauk i Technologii Materiałów Ceramicznych CNR-ISTEC (Faenza, Włochy). Naukowcy Instytutu Energetyki w czasie krótko- i średnio- terminowych wyjazdów będą mogli uczestniczyć w zaawansowanych badaniach tych ośrodków wzbogacając swoją wiedzę i gromadząc nowe doświadczenia. Z kolei doświadczeni badawcze ośrodków zachodnich przyjadą do Instytutu w celu prowadzenia warsztatów i seminariów naukowych. Projekt umożliwi również zatrudnienie na okres co najmniej dwóch lat kilku doświadczonych naukowców zagranicznych w celu prowadzenia wspólnych badań z zespołami Instytutu.

6. Modernizacja infrastruktury

Duże wzmocnienie potencjału badawczego Instytutu stanowić będzie modernizacja infrastruktury i zakup ze środków projektu wyspecjalizowanego wyposażenia badawczego. Istniejąca już bogata baza laboratoryjna uzupełniana jest przez zakup instalacji do przygotowywania biomasy (składającej się między innymi z mikronizera, homogenizera, systemu suszenia biomasy), instalacji do pomiaru czystości gazów, systemów kalibracji, różnego typu analizerów i systemów pomiarowych oraz niezbędnego oprogramowania. Przewidywany całkowity koszt zakupu urządzeń wyniesie ponad 0,65 mln euro. W przypadku tego projektu Komisja Europejska pokrywa pełny koszt zakupu netto, a nie, jak w większości przypadków, koszt amortyzacji, co jest ogromnie korzystne dla zespołu realizującego projekt.

7. Upowszechnianie wiedzy

Oprócz wymienionych działań w projekcie przewidziano szereg działań służących szerokiemu rozpowszechnianiu wiedzy i promocji projektu. Organizowane są warsztaty naukowe, seminaria, wydawane są artykuły i publikacje, broszury, foldery i plakaty Prowadzona jest aktywna strona internetowa projektu i wydawany jest Newsletter.

8. Zarządzanie projektem

Koordynatorem projektu był dr inż. Andrzej Sławiński, kierownik CENERG, a osobą koordynującą działania naukowe dr inż. Tomasz Golec, kierownik Pionu Cieplnego i Zakładu Procesów Cieplnych. W zarządzaniu projektem aktywnie uczestniczył Komitet Sterujący, w skład którego wchodził dr inż. Jacek Wańkowicz, dyrektor Instytutu Energetyki, reprezentanci Ministerstwa Gospodarki i Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, zaproszeni do współpracy doświadczeni eksperci oraz koordynator projektu i liderzy grup badawczych.

Realizacja projektu wpłynęła na przyspieszenie rozwoju badanych technologii. W dużym stopniu wzmocniony został istniejący potencjał badawczy Instytutu w zakresie nowych technologii energetycznych i umożliwiony został udział w badaniach najlepszych ośrodków europejskich. Pozwoliło to na nawiązanie nowych kontaktów z naukowcami z innych krajów, co może zaowocować nowymi projektami.